Centrum Heydara Alijewa – kosmiczna architektura w stolicy Azerbejdżanu

Zachwyca on nowatorską bryłą, przeszkloną fasadą i bielą elewacji. Dzięki niezwykłym kształtom obiekt ten stał się nowym symbolem nie tylko Baku, ale całego Azerbejdżanu.

Projektantka tej budowli - światowej sławy irańska architekt Zahi Hadid wykazała się niezwykłą fantazją, przez co forma budynku jest niezwykle futurystyczna. Charakteryzuje się ona wyjątkowym nowatorstwem i nowoczesnością. Sprawia wrażenie, jakby architektka przy projektowaniu budynku bawiła się pomysłami dotyczącymi całkowitej eliminacji linii prostych oraz kątów i zastępowaniem ich krzywiznami, owalami i obłymi kształtami. Dach nie tylko jest pofalowany, ale wygląda, jakby „rozlewał się”. Dzięki temu płynnie przechodzi w ściany, a ściany w podłoże.

Ponieważ budynek jest nieregularny to trudno określić jego wysokość, tym bardziej że zmienia się ona w poszczególnych jego fragmentach. W szczytowych miejscach dochodzi do ponad 74 m, które mieszczą dziesięć wysokich kondygnacji.

Socrealistyczne otoczenie

Tłem dla tej budowli o kosmicznej architekturze są monumentalne socrealistyczne i modernistyczne blokowiska znajdujące się w pobliżu. Tworzące je budynki są duże ciężkie i mają powtarzalną formę dążącą do prostoty oraz minimalizmu. W tym otoczeniu pojawiła się budowla jakby wyjęta wprost z filmów science fiction będąca znakomitym przykładem „architektury przyszłości”. Zderzenie ze sobą tych dwóch odmiennych światów, będących emanacją kolejnych epok w rozwoju kraju było zamysłem irańskiej architekt Zahi Hadid. Niezwykle śmiały w swojej formie budynek Centrum stał się symbolem kierunku zmian zachodzących nie tylko w architekturze Baku, ale również przeobrażeń dokonujących się w fukcjonowaniu całego Azerbejdżanu.

Różnorodne wystawy

Centrum nie bez powodu nosi imię Hajdara Alijewa. Znajduje się tu bowiem Muzeum prezentujące życie i dziedzictwo tego przywódcy Azerbejdżanu. Karierę zawodową rozpoczął on od pracy w aparacie bezpieczeństwa. W latach 1969–1982 pełnił funkcję pierwszego sekretarza Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Azerskiej SSR, a od 1993 do 2003 roku był prezydentem Republiki Azerbejdżanu. W muzeum prezentowane są nie tylko dokumenty i fotografie Alijewa, ale także jego mundury wojskowe, ubrania cywilne, biurka, przy których pracował, rzeczy osobiste, odznaczenia i medale nadawane mu w różnych latach, a nawet jego służbowe limuzyny.

W Centrum prezentowanych jest wiele wystaw czasowych o różnej tematyce. Obszerne sale wypełnia wiele nie za dużych i interaktywnych wystaw czasowych. Na wyższych kondygnacjach eksponowane są m.in. wykopaliska archeologiczne, artefakty związane z kulturą Azerską (stroje, broń, naczynia), instrumenty muzyczne, piękne azerskie dywany, miniatury najciekawszych budowli Baku, lalki, a także sztuka współczesna.

Jerzy Niemociński