Szlak Zbójników Karpackich

Tym oryginalnym wyróżnikiem jest zbójnicki mit. Mit bardzo głęboko i pozytywnie zakorzeniony w społeczeństwie nie tylko polskim, ale i słowackim, czeskim, ukraińskim i rumuńskim. Szlak Zbójników Karpackich jest produktem bazującym przede wszystkim na regionalizmie, góralszczyźnie, folklorze, karpackim dziedzictwie narodowym pięciu krajów.

Zbójnictwo stało się jednym z wiodących tematów folkloru, na jego kanwie zrodził się interesujący mit, nawiązujący do starych struktur indoeuropejskich mitów bohaterskich, w których obok starożytnych herosów znalazł swe miejsce król Artur i jego rycerze. Mitem zbójnickim rządzą te same prawa, pojawiają się w nim te same schematy: szlachetność, siła, walka z niesprawiedliwością, a nawet miłość i zdrada kobiety. Wreszcie mit ten, jak żaden inny element kultury ludowej Karpat, stał się motywem, który na stałe wszedł w kulturę elitarną - powieść, poezję, muzykę, plastykę, i jako taki po dziś dzień znajduje odbiorcę.

Być może u źródeł jego popularności leży odwieczne dążenie człowieka do wyrównania krzywd, zwalczania niesprawiedliwości, przeciwstawiania siły i bogactwa słabości i biedzie. Mit taki wybiela bohatera, przemilcza wszystko, co nie godzi się z jego wyobrażeniem, z czasem zaciera się granica pomiędzy legendą a rzeczywistością. Z takim procesem mamy do czynienia także w wypadku zbójnictwa i trudno dziś ustalić, gdzie kończy się prawda, a zaczyna uformowana przez procesy kulturowe legenda.

SZLAK ZBÓJNIKÓW KARPACKICH powstał dla usystematyzowania wiadomości o zbójnictwie, które do tego czasu były bardzo chaotyczne i nieprecyzyjne. Idea przewodnia, która towarzyszyła twórcy szlaku była związana z pokazaniem unikatowego rdzenia kultury i tradycji krajów, które zlokalizowane są na łuku Karpat. Zbójnictwo to magia, to tajemnica, która w najbliższym czasie zacznie generować potężny ruch turystyczny zarówno w Polsce jak i w pozostałych krajach które autor wyeksponował tworząc szlak.

Zbójnictwo ludowe to także bardzo chwytliwy medialnie wyróżnik Polski na tle innych krajów, który powinien być wykorzystany w promocji Polski przez Polską Organizację Turystyki na arenie międzynarodowej. Polska była miejscem największego nasilenia zbójnictwa karpackiego w XVI, XVII i XVIII wieku. Za stolicę zbójnictwa karpackiego autor obrał Żywiecczyznę. Najwięcej miejsc związanych ze zbójnikami znajduje się na terenie Małopolski, Podhala.

Wielka literatura ugruntowała przekonanie bardzo powszechne choć nie uzasadnione, iż kolebką zbójnictwa jest Janosikowe Podhale (Janosik na Podhalu nigdy nie przebywał!). Gdy polscy pisarze poczęli w pierwszej połowie XIX wieku odwiedzać Tatry, podziwiać ich piękno i kulturę mieszkańców Podhala, zwrócili uwagę na opowieści zbójnickie i na podanie o Janosiku.

Seweryn Goszczyński i Lucjan Siemieński zebrali i ogłosili parę opowiadań z tego zakresu, torując w ten sposób drogę pisarzom  drugiej generacji. Wtedy to Zakopane stawało się bardzo znanym i popularnym uzdrowiskiem, stacja turystyczną i stolica Podhala. Zakopane stało się w tym czasie bardzo modne. Na czele pisarzy drugiej generacji stanął Henryk Sienkiewicz, który w Potopie wprowadził górali tatrzańskich, ratujących Jana Kazimierza z pułapki podczas szwedzkiego najazdu.

Inne ziemie górskie żyły przeto w cieniu Podhala tym więcej, iż właśnie obszar najbardziej nasycony ruchem zbójnictwa, Beskidy Śląsko-Żywieckie, nie miały szczęścia do wielkich piór, które rozniosłyby imię zbójnictwa tego, typowo antyszlacheckiego i o cechach patriotycznych, ruchu. 

Miejsca na SZLAKU ZBÓJNIKÓW KARPACKICH stanowią wielkie bogactwo regionów karpackich. Oddają jego specyfikę i określają kulturową tożsamość. Ich unikatowość i autentyczność sprawia, że są integralną częścią europejskiego dziedzictwa kulturowego.

Ze względu zarówno na walory krajobrazowe, czystość środowiska, architekturę drewnianą, sakralną, jak i mozaikę etniczną, region karpacki posiada bardzo wysoki potencjał turystyczny.

Szlak Zbójników Karpackich jest drugim po Szlaku Zabytków Techniki tak ambitnym projektem na polskiej arenie turystycznej.
Szlak Zbójników Karpackich to tematyczny, pieszo - samochodowy szlak turystyczny o zasięgu międzynarodowym, obejmujący obiekty przyrodnicze i antropogeniczne związane z dziedzictwem kulturalnym regionu karpackiego.

Tworzy go około 600 miejsc związanych z tradycją zbójnicką, opryszkowską i hajdamacką w 5 krajach: Polsce, Słowacji, Czechach, Ukrainie i Rumunii. Szlak obejmuje miejsca legendarnego ukrycia zbójnickich skarbów, zbójnickie zamczyska, skanseny architektury ludowej, przydrożne zapomniane kapliczki o zbójnickiej tradycji, izby pracy twórczej, zabytki architektury sakralnej, Parki Narodowe, Parki Krajobrazowe. 

Intencją autora zbójnickiego projektu jest zbudowanie, w oparciu o najważniejsze i najciekawsze pod względem walorów historycznych i architektonicznych obiekty w Karpatach, markowego produktu turystycznego. Docelowo Szlak ZBÓJNIKÓW KARPACKICH ma stać się najbardziej interesującą trasą turystyczną w Europie.
Wszystkich informacji na temat SZLAKU ZBÓJNIKÓW KARPACKICH, jak również na temat ciekawostek i zbójnickich legend mogą Państwo zasięgnąć wchodząc na stronę www.zbojnickiszlak.pl

Źródło: ttg.com.pl

Foto: ro5.ro