Azerowie dziś celebrują Novruz – Nowy Rok obchodzony w Święto Wiosny

W Azerbejdżanie Nowy Rok świętuje się dwa razy. Pierwszy raz zgodnie z kalendarzem – 1. stycznia, a drugi raz - podczas odrodzania przyrody w pierwszy dzień wiosny.

Nouruz to święto Nowego Roku wywodzące się z starożytnej kultury, obchodzone w dniu równonocy wiosennej. Oprócz Azerbejdżanu tradycja ta kultywowana jest po dzień dzisiejszy głównie w krajach Azji Centralnej i Południowej m.in. w Iranie, Afganistanie, Tadżykistanie, Turkmenistanie, Kazachstanie, Tatarstanie, Indiach, Pakistanie, Bangladeszu Bhutanie, Nepalu, a także w Sudanie i na Zanzibar oraz w wielu regionach Bliskiego Wschodu, Bałkanów, Kaukazu, a nawet w części Chin (Tybet) i Ameryki Południowej.

Każda pora roku przynosi własne piękno, a wraz z wiosną nadchodzi transformacja i zmiana: od ciemności do światła, od zimna do ciepła, od szarości do eksplozji kolorów. To czas nowego życia, nowych początków i jasnego, kolorowego nowego wyglądu na całym świecie. I w tym sensie Azerbejdżan nie jest wyjątkiem.

Mieszkańcy Azerbejdżanu świętują nadejście wiosny i odradzającej się przyrody przez swoje ukochane tradycyjne święto, które ma trzy tysiące lat - Novruz (Nowy Dzień). Właściwe święto obchodzone jest co roku 20 lub 21 marca, od momentu równonocy wiosennej, ale obchody rozpoczynają się znacznie wcześniej w ciągu ostatnich czterech wtorków poprzedzających Novruz. Każdy z ostatnich wtorków nosi nazwę czterech żywiołów natury – wody, ognia, ziemi i wiatru i ma swój temat przewodni, tradycje, rytuały i zabawy. Według wierzeń ludowych woda oczyszcza i porusza; ogień, gleba i wiatr budzą przyrodę i drzewa zaczynają kwitnąć.

Novruz wiąże się z wieloma tradycjami. Dwa lub trzy tygodnie przed wielkim wydarzeniem większość rodzin zaczyna hodować na talerzu kiełkujące ziarna „samani”, takie jak pszenica lub soczewica. Ta zieleń symbolizuje nadzieję na obfite zbiory w nadchodzącym roku. Stół zdobi „khoncha”, duża srebrna lub miedziana taca z samani umieszczonymi na środku i słodyczami, orzechami, owocami, farbowanymi jajkami i świecami. Uczta składa się z co najmniej siedmiu dań, w tym pilawu - głównego dania obiadu Novruz.

Kobiety przygotowują specjalne domowe wypieki. Pakhlava składająca się z wielu warstw słodkiego ciasta jest zdecydowanym faworytem, a zaraz za nim plasuje się klasyczny duet Azerbejdżanu – shakarbura i shor-gogal. Te dwa cukierki symbolizują nierozłączną, astralną jedność: shor-gogal, okrągły i ogniście żółty, reprezentujący słońce i shakarbura reprezentujący księżyc o sierpowatym kształcie i bladym kolorze.

Jednym z głównych symboli wakacji jest ogień. Ludzie skaczą przez ogniska i wierzą, że uwolnieni ich to od wszelkiego nieszczęścia. Rytuał ten prezentuje oczyszczenie i odnowę, ponieważ skoczkowie śpiewają o ogniu, który dodaje im energii i wigoru oraz usuwa ich choroby.

Novruz jest również znany jako czas, w którym ludzie starają się odnowić przyjaźnie i wzmocnić relacje. Dlatego to święto kojarzy się z miłością. Rodziny odwiedzają się nawzajem i zabierają w prezencie domowe wypieki i słodycze. Tego dnia w Baku i większości miast Azerbejdżanu odbywają się festyny plenerowe z tradycyjnymi zabawami i konkursami, takimi jak wyścigi konne lub wielbłądów, w których biorą udział zarówno mężczyźni, jak i kobiety.

Novruz promuje wartości pokoju i solidarności międzypokoleniowej i rodzinnej, a także pojednanie i dobrosąsiedztwo, przyczyniając się w ten sposób do utrwalania różnorodności kulturowej i przyjaźni między narodami i różnymi społecznościami.

Novruz został wpisany na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO na 4. sesji Międzyrządowego Komitetu ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w dniach 28 września – 2 października 2009 r. Z inicjatywy Azerbejdżanu, 19 lutego 2010 r., 64. sesja Zgromadzenia Ogólnego ONZ przyjęła rezolucję uznającą 21 marca Międzynarodowym Dniem Novruz.

JEN/mat.pras.