Jedyne w Europie podwodne muzeum rzeźb

Dotychczas byłem przekonany, że rzeźby można podziwiać jedynie w instytucjach kultury, okazałych budynkach, galeriach sztuki, w parkach lub na ulicach. Okazuje się jednak, że artyści nieustannie łamią nie tylko wszelkie kanony tworzenia sztuki, ale również jej prezentacji.

Brytyjski rzeźbiarz, ekolog i nurek Jason deCaires Taylor umieścił swoje dzieła …pod wodą. Jedynym miejscem w Europie, w którym prezentowana jest tego typu kolekcja są szmaragdowe wody przy plaży Pernera. Jest to jedna z wielu pięknych i szerokich plaż w cypryjskiej miejscowości Ajia Napa, największym nadmorskim kurorcie tej słonecznej wyspy.

Wyjątkowa kolekcja rzeźb

To tu znajduje się Muzeum Rzeźby Podwodnej Ajia Napa. O jego funkcjonowaniu dowiemy się w niewielkim pawilonie na skraju plaży, który bardziej przypomina bazę ratowników niż obiekt muzealny. Takie mylne wrażenie wywołuje też typowo plażowy strój personelu (szorty i t-shirty) oraz niebieska flaga powiewająca przed budynkiem. Gdy spojzymy na nią z bliska, okaże się, że nie jest to Błękitna Flaga, międzynarodowe oznaczenie czystych i bezpiecznych plaż ale proporzec z logo muzeum. Napis umieszczony na ścianie tego niewielkiego i niepozornego pawilonu informuje, że nie jest to baza ratowników a punkt informacyjny MUSAN (Museum of Underwater Sculpture Agia Napa), czyli Muzeum Rzeźby Podwodnej w Ajia Napa.

Dzieła sztuki zgromadzone w MUSAN znajdują się w przybrzeżnych wodach - ok. 200 m od plaży.

93 rzeźby umieszczono na różnych głębokościach - od 8 do 10 m pod powierzchnią wody. Gigantyczne rzeźby mają po kilka metrów wysokości i ważą po kilka ton. Można je obejrzeć nurkując z butlą lub z fajką (snorkeling). Krystalicznie czyste wody pozwalają na dogodne podziwianie podwodnej kolekcji. Większa część rzeźb przedstawia roślinność podwodnego lasu. Wśród nich znajdują się posągi dzieci i dorosłych oraz figury różnych przedmiotów.

Ekologiczne przesłanie

Podwodne dzieła sztuki niosą ze sobą specjalne przesłanie przypominające o zagrożeniach, wynikających ze związków człowieka z naturą. Podwodne rzeźby są ekologiczne. Wykonano je z materiałów neutralnych dla środowiska naturalnego. Mają one nie tylko wzbudzać doznania estetyczne wśród osób, które je oglądają, ale również stać się siedliskiem nowego podwodnego życia na wzór sztucznej rafy. Obrasta je morska roślinność i w ten sposób staje się ona miejscem bytowania morskich organizmów. Z czasem kolekcja ta zostanie skolonizowana przez podwodny świat i przez niego wchłonięta.

Zwiedzanie podwodnych rzeźb jest bezpłatne. Trzeba jednak zarezerwować wizytę w muzeum za pośrednictwem jednej z trzech szkół nurkowania działających w Ajia Napa. Te pobierają jednak opłaty: 60-70 euro za nurkowanie z akwalungiem lub 25-35 euro za snorkeling.

Cypr na każdą porę roku

Otwarcie Muzeum MUSAN planowano na 2020 rok, ale pandemia koronawirusa spowodowała, że dokonano tego dopiero rok później. Pomysł tego projektu zrodził się w 2014 roku, a przygotowania do realizacji trwały trzy lata. Koszt jego realizacji wyniósł 1 mln euro. To niezwykłe podwodne muzeum powstało we współpracy brytyjskiego artysty Jasona deCaires Taylora z władzami miasta Ajia Napa, cypryjskim Ministerstwem Turystyki oraz tutejszym Departamentem Rybołówstwa i Badań nad Życiem Morskim.

Działalność MUSAN wpisuje się w realizowaną od wielu lat strategię rozwoju turystyki nurkowej w Ajia Napa. Oprócz podwodnego muzeum na miłośników nurkowania czekają jeszcze wraki statków: Zenobia i Elpida. Atrakcje te sprawiają, że Ajia Napa stała się jednym z ciekawszych miejsc do nurkowania w obrębie Morza Śródziemnego.

Podziwianie podwodnego świata to nie jedyna atrakcja Cypru. Łagodne zimy i ciepłe słoneczne pozostałe pory roku sprawiają, że wyspa ta jest chętnie odwiedzana przez turystów. Do tego należy dodać piękne plaże, ciekawe zabytki oraz znakomitą regionalną kuchnię. Sprzyja temu dogodna siatka połączeń lotniczych. Loty Wizz Air do Larnaki odbywają się przez cały rok, kilka razy w tygodniu z pięciu polskich miast: Warszawy, Krakowa, Katowic, Wrocławia i Gdańska.

Jerzy Niemociński