Velehrad – polskie ślady w najsłynniejszym czeskim sanktuarium

Dzieje tego miejsca sięgają 800 lat. Wówczas do doliny rzeczki Salaški przybyło pierwszych 12 mnichów cysterskich, aby wybudować w pobliżu Veligradu swój klasztor. Właśnie od miejscowości pochodzi nazwa klasztoru, do którego od stuleci pielgrzymują tysiące wiernych.

Założycielami klasztoru byli morawski margrabia Vladislav Jindřich, jego brat Przemysł Ottokar I i biskup ołomuniecki Robert. Budowę rozpoczęto prawdopodobnie w latach 1210-1215. W roku 1784 klasztor został zamknięty przez cesarza Józefa II Habsburga, majątek klasztorny rozkradziono. Odnowa i rozwój klasztoru nastąpiły dzięki nasilającemu się kultowi Cyryla i Metodego i przybyciu jezuitów na Velehrad w roku 1890. Po II wojnie majątek został jezuitom skonfiskowany. Powrócili oni na Velehrad w roku 1990.

Na uwagę zwiedzających zasługuje między innymi wspaniałe sklepienie z malowidłami, które powiększają optycznie sufit o dwa piętra i duże, bogato zdobione, barokowe organy. Posiadają one 3 manuały, 60 rejestrów i 5521 piszczałek.

Bogato zdobione są także kaplice boczne. Na szczególną uwagę zasługuje kaplica św. Cyryla i Metodego, z legendarnymi scenami z ich życia oraz kaplica św. Floriana, w której jest umieszczony obraz przedstawiający braci sołuńskich - dzieło polskiego malarza Jana Matejki. Obraz został podarowany bazylice przez polskich pielgrzymów w 1000 rocznicę śmierci św. Metodego w roku 1885.

Papież Jan Paweł II odwiedził Velehrad podczas swej pierwszej pielgrzymki do Czechosłowacji w kwietniu 1990 roku. Velehrad jest także jednym z czterech katolickich sanktuariów na świecie, którym papież Jan Paweł II ofiarował w roku 1985 Złotą Różę.

Od 4 do 5 lipca 2015 na Velehradzie odbędzie się szesnasta edycja tradycyjnych uroczystości "Dni ludzi dobrej woli". Na uczestników czeka bogaty program, między innymi wystąpienia muzyczne, gry i konkursy dla dzieci i dorosłych, przedstawienia teatralne, wystawy i seminaria. W sobotę o godzinie 19.30 rozpocznie się na podium przed bazyliką uroczysty koncert "Wieczór ludzi dobrej woli". W niedzielę o godz. 10.30 na pielgrzymów czeka uroczysta msza święta, którą będzie celebrował kardynał Dominik Duka, arcybiskup praski.